Een bruiloft waar niemand wil komen!

Wist je dat de familie van Jezus dacht dat hij gek was geworden? Ze probeerden ‘m terug naar huis te halen, misschien om ‘m tegen zichzelf te beschermen.

Lijkt het je niet wat overdreven? Hij legde toch alleen zo af en toe zacht z’n hand op het hoofd van een zieke, om 'm te genezen? En hij vertelde toch mooie verhalen over barmhartigheid en vaderliefde? Moet je 'm daarom gek noemen?

Toch gaan wetenschappers ervan uit dat ‘t verhaal ‘authentiek’ zou kunnen zijn, dus dat ‘t echt gebeurd is, dat zijn familie dacht dat hij was doorgedraaid. In de Griekse tekst van de Bijbel staat dat ze ‘m wilden ‘arresteren’, dus terug naar huis halen is zacht uitgedrukt.

Tja. Was ‘t dan misschien anders, met die genezingen? En waren die verhalen misschien toch niet zo vriendelijk?

In zijn boek ‘Jezus van Nazareth’, waarvoor hij 20 jaar studeerde, beschrijft de beroemde filmregisseur Paul Verhoeven hoe zo’n genezing volgens hem ging. Degene die genezen werd, stond uitzinnig hard te schreeuwen, “in een aanval van totale razernij”. Jezus klemde hem vast, ging er “met charismatische agressie tegenin”, schreeuwde terug, schudde de man heen en weer. Verhoeven beschrijft een ziedende, grommende, spugende en schuimbekkende Jezus.

Wetenschappers gaan ervan uit dat in de manuscripten waarop later de evangeliën in de Bijbel werden gebaseerd, woorden verzacht zijn.  ‘In toorn ontstoken’ werd dan bijvoorbeeld ‘door medelijden beroerd’. Of er staat: “Hij pakte de blinde bij de hand (). Toen spuugde Hij in zijn ogen". Want een schuimbekkende Jezus paste niet zo in het plaatje.

Ik denk dat ook de verhalen die Jezus vertelde, niet zoetsappig waren. Men zegt dat ook die zijn 'verzacht', met name omdat de christenen niet nog meer vervolgingen wilden. Ze werden namelijk keihard aangepakt door de Romeinen. Helaas leiden die verzachtingen mijns inziens tot een totaal verkeerde interpretatie. Met grote gevolgen, bijvoorbeeld uitsluiting.

Veel verhalen waren een soort vergelijkingen, metaforen. ‘Gelijkenissen’ worden ze genoemd. Neem bijvoorbeeld deze: ‘Die tempel daar, dat zogenaamde “Koninkrijk van God” van jullie, die kan je vergelijken met een koning, die voor zijn zoon een bruiloftsfeest organiseerde. Alleen wilde er echt geen hond komen.’

Nou heb ik het begin van deze gelijkenis een beetje veranderd. Want eigenlijk staat er in Mattheüs 22: “Je kan het Koninkrijk van God vergelijken met een koning, die voor zijn zoon een bruiloftsfeest organiseerde”. En in de meeste preken hoor je dat God die koning is, en Jezus Christus de bruidegom. En het Koninkrijk van God, dat is dan de hemel, of een wereld waarin het gaat zoals God het eigenlijk bedoeld heeft.

Dat kan de uitleg niet zijn, denk ik. Ik zal het verhaal verder vertellen, nu zonder het te veranderen (maar wel korter): ‘De koning stuurt dienaren rond om mensen uit te nodigen voor het feest. Maar niemand wil komen. In het gunstigste geval verzinnen ze smoezen om niet te hoeven komen. Maar sommige dienaren worden mishandeld en zelfs vermoord!

De koning wordt woedend. Hij stuurt het leger af op de mensen die niet wilden komen. Steden worden platgebrand. En hij geeft opdracht om wie dan ook van de straat te halen en ‘uit te nodigen’. Het maakt hem geen moer uit of het vrienden zijn, goeden of slechten.

De woorden uit te nodigen heb ik tussen aanhalingstekens gezet. Ik lees het zo, dat mensen werden gedwongen om naar het feest te komen. Zo kwam er toch nog een bruiloft met gasten.

Koning tevreden? Nou, hij loopt rond op het feest en ziet iemand die geen feestkleren draagt. Niet de kleren die de dienaren kennelijk hadden uitgedeeld toen ze mensen van de straat plukten. De koning spreekt hem er op aan, en de gast weet niet wat hij moet zeggen. Bind hem aan handen en voeten! Gooi hem in de buitenste duisternis; daar zal het geween zijn en het tandengeknars, schreeuwt de koning.

Misschien heb je geleerd dat deze gelijkenis betekent dat de vrome mensen van wie je het zou verwachten, niet in de hemel komen, maar anderen, heel gewone mensen, juist wel. Of, (zo staat het op wikipedia): “Dat er anderen worden uitgenodigd nadat de eerder uitgenodigden weigerden te komen, loopt vooruit op de verkondiging van het Evangelie aan de heidenen.” (De Joden wilden Jezus niet aanvaarden, maar de heidenen wel.)

Hoe kan dat waar zijn? Toen Jezus het verhaal vertelde, kon hij toch niet weten dat er later evangelisatie onder de heidenen zou zijn? Alhoewel, als je gelooft dat Jezus mensen uit de dood kan opwekken, kan je misschien ook wel geloven dat hij de toekomst kan voorspellen.

Maar in mijn beleving kan de gangbare uitleg niet waar zijn, omdat de God waarover Jezus predikte, een God is van liefde. Die laat geen steden platbranden als mensen niet op z’n feest willen komen. Die laat niet iemand creperen omdat ‘ie verkeerde kleren draagt. Jezus noemt hem Abba, dat betekent vader. Hij beschrijft hem als een fijne vader, die er altijd is voor zijn kinderen. Voor die God geldt dat iedereen meetelt. Everybody Counts.

Maar wat betekent deze gelijkenis dan wel? Ik denk dat Jezus zich richt tegen de leiders van het land, de Romeinen en de hogepriester. Net als in het hoofdstuk ervoor. De gelijkenis gaat over wat er gebeurt in Jeruzalem en Judea, met de tempel als middelpunt.

De tempel, een enorm gebouw, met grote pleinen, muren en gebouwen, was het centrum van dat deel van de wereld. Een religieus centrum, maar ook een handelscentrum, een financieel centrum, en ook de plek van het bestuur en de politiek. Er werkten duizenden priesters, slaven en handelaren, en er werd grof geld verdiend met toegangstickets, door geldwisselaars, en door mensen die leningen verschaften tegen woekerwinsten. Er was een complete veemarkt, waar je dieren kon kopen om te offeren. Er werd geslacht. En er hoorden grondgebieden bij, agrarisch bewerkt door slaven. Het was big business. Hardhandige tempelpolitie bewaakte de orde.

Aan het hoofd van de tempel stond hogepriester Kajafas, een zetbaas van de Romeinen, die hem hadden aangesteld. Zij beheerden ook z’n heilige gewaden. Die mocht hij alleen aantrekken op de heilige feesten.

De echte bazen waren de Romeinen, die veel soldaten hadden in het tempelcomplex. Onrust bestrijden was een van hun belangrijke taken, evenals belastinggeld ophalen voor de keizer in Rome. In het gebied rond Jeruzalem gebruikten ze Kajafas om hun macht te legitimeren. En de familie van Kajafas en hun kliek van collaborateurs verrijkte zich tientallen jaren ten koste van de bevolking, in een land dat leed onder de keiharde bezetting van de Romeinen. De kloof tussen arm en rijk was enorm. En dat allemaal met een beroep op God, die zogenaamd alle macht en soevereiniteit had. Want Jeruzalem, en het gebied daaromheen, was een ‘theocratie', zoals de Romeins-Joodse geschiedschrijver Josefus Flavius het beschreef. Een land met niet een mens als staatshoofd, maar theós (God) zelf, en Kajafas als zijn vertegenwoordiger.

Jezus stelde dat keihard aan de kaak. Die theocratie, met liegende potentaten aan het hoofd, noemde hij volgens mij spottend het “Koninkrijk van God”. Die verschrikkelijke koning, dat zijn volgens mij de Romeinen, of Kajafas met z’n kliek van zelfverrijkers. De onderdrukking en uitbuiting was hun feestje. Het volk verafschuwde het.

De tirannen en hun profiteurs begrepen dat heel goed. Ze vonden Jezus een opruier en staatsgevaarlijk. Daarom maakten ze jacht op hem en brachten ze hem uiteindelijk om het leven.

Geen wonder dat de familie van Jezus dacht dat hij helemaal gek was geworden. Wat hij deed was levensgevaarlijk.

Maar Jezus had heilig vertrouwen. Hij ging onverschrokken door.

RJV

- De gelijkenis van het koninlijk bruiloftsmaal staat in Matheus 22, vers 1-14.

- Dat zijn familie Jezus wilde 'arresteren', staat in Marcus 3, vers 21. Misschien gaan ook vers 31 en 32 over die geschiedenis.

- Het verhaal waarin Jezus een blinde geneest door op z'n ogen te spugen, staat in Marcus 8, vers 22-26.

- De beschrijving van de manier waarop Jezus mensen geneest, of eigenlijk demonen verdrijft, vind je in Paul Verhoeven, Jezus van Nazareth, 2008.

- De afbeelding bovenaan deze blog zie je ook op de voorkant van het boek van Verhoeven, en is een ets van Rembrandt uit 1625, "Christus verjaagt de geldwisselaars uit de tempel".

Ik heb 3 blogs geschreven over 'gelijkenissen' uit de Bijbel, die ik anders interpreteer dan gangbaar is:

- Een bruilof waar niemand wil komen! (Over Mattheus 22: 1-14.)

- Dwaas of wijs? Over de gelijkenis van de dwaze en wijze bruidsmeisjes (Mattheus 25: 1-12).

- Talenten? Over de gelijkenis van de talenten, de dienaren met het geld (Mattheus 25: 14-30).