Overlast voor dassen

Wat is het verschil tussen een das en een vos?

Beantwoord deze vraag voor de specifieke situatie dat deze roofdieren een hol in een spoordijk hebben gemaakt. Zo’n hol noem je trouwens een burcht, of er nou een das of een vos in woont.

Laten we aannemen dat door beide burchten de spoordijk zou verzakken.

Ik denk dat het verschil is dat de uitgangen van de vossenburcht afgesloten zouden worden, op twee na. Een teckel op korte pootjes, of liever een dashond, zou een ingang gebruiken om de vos 'onder druk te zetten'. Jonge vosjes bijt hij dood. Als de vos naar buiten vlucht, staan daar jagers klaar om 'm vos dood te schieten. 'Probleem opgelost' .

Vroeger werd de dashond (op de foto zie je een puppy, schattig hé?) ook gebruikt om dassen op te jagen, vandaar de naam. Maar tegenwoordig worden kosten nog moeite gespaard om met dassen te onderhandelen die een spoordijk hebben gekraakt.

Beide roofdieren zijn beschermd. Maar vossen staan op de ‘landelijke vrijstellingslijst’, waar je op komt als de minister vindt dat je in het hele land schade veroorzaakt. En je een niet-menselijk dier bent. In dat geval mag je toch doodgeschoten worden.

Dassen staan dus niet op die lijst. Terwijl ze toch voor een aardige puzzel kunnen zorgen. Tussen Den Bosch en Eindhoven reden bijvoorbeeld een week geen treinen, omdat de spoordijk dreigde te verzakken door een dassenburcht. En er zijn maar liefst op 40 locaties bij het spoor dassenburchten!

De beheerder van de spoordijk, ProRail, zegt op zijn website:

“De juridische mogelijkheden voor snel ingrijpen zijn op dit moment beperkt. Het zou infrabeheerders als ProRail en waterschappen helpen om een landelijke ontheffing te hebben om in te kunnen grijpen.”

Helemaal van harte beschermt ProRail de dassen niet geloof ik. Maar laten we dit door de vingers zien, want enigszins welwillend zou je ook kunnen zeggen dat ProRail goed z’n best doet.

Bijvoorbeeld: “In het Brabantse Esch geven we dieren ook de kans zelfstandig te vertrekken en passen we ontmoedigende maatregelen toe. Dit proces verloopt sneller doordat de dieren zelf in de omgeving iets nieuws zoeken, want deze situatie ligt te midden van een groter dassen-leefgebied, zeggen ecologen.”

Er is zelfs een ontwerp gemaakt voor een kunstmatige dassenburcht, met kamers, gangen en drainage. Een dassenfamilie kan men dus alternatieve behuizing aanbieden.

Zoals het hoort bij onderhandelingen, verzamelt ProRail veel kennis van de andere partij. Hoe kunnen we dassen verleiden ergens anders te gaan wonen? Hoe kunnen we voorkomen dat ze zich in een spoordijk vestigen? Ik zou zeggen, zet naast ecologen ook je beste onderhandelaars er op. Onderhandelen met een partij met een totaal afwijkende taal en cultuur zal hen uitdagen.

Ik vind dat ze het goed doen bij ProRail. Ze laten zien dat het kan, samenleven met dassen. En ik vind dat we het zo ook met vossen moeten doen. En met houtduiven, konijnen, ganzen, kauwen, zwarte kraaien en alle andere dieren op landelijke of provinciale vrijstellingslijsten. Natuurlijk met andere strategieën, maar in elk geval zonder naar een geweer te grijpen.

Gaat het belang van dieren altijd voor? Nee, dat vind ik niet. Alleen zijn wij zoveel sterker, en hebben wij zoveel meer middelen, en ook al zoveel leefomgeving ingenomen, dat we verplicht zijn dassen en andere dieren veel ruimte te bieden, letterlijk en figuurlijk.

Maar wij mensen hebben ook een belang. En het is gerechtvaardigd daarover in onderhandeling te gaan, zoals ProRail doet met dassenfamilies.

Ik denk dat als we dieren in het algemeen meer ruimte zouden geven, dat er dan ook meer ruimte voor onszelf zou ontstaan. Als er meer plaatsen zijn waar dassen zich thuis voelen, kunnen we hen makkelijker alternatieve woonruimte bieden, en kunnen we samenlevingspuzzels sneller oplossen.

Dat vraagt om een andere inrichting van ons land. Een inrichting waarin iedereen meetelt.

RJV

In de Wet Natuurbescherming staat dat wilde dieren niet gedood mogen worden. Maar dankzij een oerwoud aan vrijstellingslijsten en ontheffingen worden er elke dag toch duizenden wilde dieren doodgeschoten. Je leest er meer over op de thema-pagina Dieren doodschieten.