Falderal en Tranidal

In het onvergetelijke boek Otje van Annie M.G. Schmidt hebben de medicijnen mooie namen, zoals het kalmeringsmiddel Falderal en de allermooiste, het antidepressivum Tranidal. Moest ik aan denken toen ik las over de ontgiftende korrels voor hommels, medicijnen tegen landbouwgif. Wat een tranendal, dat we hommels medicijnen moeten voeren omdat we hun eten vergiftigen met malathion en parathion.

Sla jij wel eens een mug dood? De uitdrukking ‘hij doet geen vlieg kwaad’ laat zien dat we insecten de kleinste en nietigste dieren vinden. Een goede mep en ze zijn er geweest.

Nou ja, zo makkelijk is ‘t niet, want ze zijn vaak moeilijk te raken en steekvliegen bijvoorbeeld, die je wel hoort zoemen, zijn heel moeilijk te vinden. Wist je dat ze kunnen onthouden wie naar hen mept, zodat ze bij die mensen uit de buurt kunnen blijven? “Wanneer de insecten klappen krijgen van een geïrriteerde mens, dan onthouden ze de lichaamsgeur van de aanvaller. In de toekomst gaan ze die geur uit de weg, in de hoop dat hun negatieve associatievermogen hen van een snelle dood kan redden” las ik in de Belgische krant Het Nieuwsblad.

Het zijn minder domme beestjes dan we dachten.

Maar een mug meer of minder, wat maakt het uit. Er zijn er meer dan genoeg. En dat is dus niet zo. Want het aantal insecten neemt steeds verder af. Landbouwgif is een oorzaak, maar het is opeenstapeling van allerlei zaken die leidt tot de dramatische getallen die je vaak in de krant kunt lezen. ‘80% minder zweefvliegen in het bos dan 40 jaar geleden’, ‘de biomassa van vliegende insecten is in 27 jaar met meer dan 75% afgenomen’ (in Krefeld). Insecticiden, opwarming, stikstof, ontbossing, versnippering van het leefgebied, dat allemaal samen maakt insecten het leven onmogelijk.

Het is belangrijk. Want ‘everybody counts or nobody counts’. Als we het kleinste, meest nietige niet kunnen beschermen en behouden, dan gaan we er allemaal aan. Want insecten bestuiven planten, ons voedsel. En zijn voedsel voor andere dieren, zoals vogels en kikkers. Ook het aantal vogels is drastisch aan het teruglopen. En bovendien bestrijden ze ‘schadelijke’ insecten (ze houden elkaar in evenwicht), net als vogels, en kikkers, dus gif spuiten kan tot plagen leiden, waardoor je nog meer moet spuiten… En gif komt in het water en is ook schadelijk voor mensen en andere dieren. Kortom, dat het slecht gaat met insecten, en met vogels, moet ons waarschuwen. Waarschuwen is zacht uitgedrukt. Vergelijk het met 't onheilsbericht dat jouw salaris met 80% achteruitgaat: dan is het tijd voor code rood.

In ‘Otje’ zijn vogels heel belangrijk. Het begint met de lijsters (grives) die de Franse gasten willen eten. Maar Tos wil ze niet schieten, waardoor hij zijn baan verliest. En als dank helpen de vogels Otje en haar vader Tos, door papieren te stelen, want zij telden niet mee, omdat ze geen papieren hadden.

Laten we als Tos zijn. En economische belangen niet per definitie voorrang geven, maar aandacht hebben voor de nood waarin nietige dieren verkeren, zoals insecten en vogels. Laten we niet met halfzachte maatregelen komen als het gaat om de natuur, maar met actie die past bij code rood. Een crisisplan om op korte termijn te stoppen met insecticiden. Bijvoorbeeld.

RJV