Overlast voor Adam en Eva

Muskusratten zijn flinke knaagdieren, die vlakbij water leven. Het zijn geen ratten. Ze hebben grote voortanden en ik vind ze iets weghebben van konijnen zonder lange oren. Ze worden ook wel 'waterkonijn' genoemd. Hun huis, dat ze in de grond graven, noemt men een ‘bouw’.

Ze zijn hun leven niet zeker want een leger aan ambtenaren heeft de opdracht hen te doden. Die ambtenaren doen natuurlijk gewoon hun werk, waarvan ons wijs gemaakt wordt dat het goed werk is.

Goed werk? De organisaties die de muskusratten ‘beheren’, vinden van wel. In een kinderlijk youtube-filmpje proberen ze je angst aan te jagen. Dit is een groot deel van de tekst bij dat filmpje (even doorbijten, sorry):

‘Nederland ligt onder zeeniveau. Dijken beschermen ons land tegen overstromingen. De kans is gelukkig klein, maar het kan voor komen dat een dijk doorbreekt. Grote delen van Nederland en dus heel veel huizen komen dan onder water te staan. Een mogelijke oorzaak? De muskusrat. De muskusrat komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en Canada. Een graaf nam het diertje mee voor de jacht, naar Tsjechië. De muskusrat is daarna naar Nederland gezwommen. Muskusratten hebben in Nederland bijna geen natuurlijke vijanden. Daarnaast planten zij zich razendsnel voort. Zo worden twee muskusratten in vijf jaar tijd zo’n twee-honderd-duizend muskusratten! Om een bouw te graven, graven deze twee-honderd-duizend muskusratten bij elkaar 2,6 miljoen kruiwagens, oftewel ruim vier keer de inhoud van de Dom in Utrecht aan zand uit oevers en dijken. Hierdoor wordt een dijk onstabiel en ontstaat het risico op dijkdoorbraak. Ook voor boeren zijn muskusratten een probleem. De bouw van een muskusrat kan meterslang onder de grond doorlopen. Een tractor kan hierdoor wegzakken en in het water belanden…’

In vijf jaar van twee naar twee-honderd-duizend!

Ho ho ho, niet zo snel.

Laten we in ons paradijsje inderdaad eens beginnen met twee waterkonijntjes. We noemen hen Adam en Eva. Als ‘t waar is, van die twee-honderd-duizend in vijf jaar, dan hebben we er na tien jaar… twintig miljard! En nog vijf jaar later, nou ja, duizenden miljarden. Nederland zou helemaal bedekt zijn met bergen muskusratten. Want na 15 jaar zouden er veertigduizend zijn, op elke vierkante meter!

Dat is dus totale onzin. En als er zo verschrikkelijk veel zijn, dan is dat een feestmaal voor hun natuurlijke vijanden!

Natuurlijke vijanden? Maar die zijn er toch bijna niet?

Dat is ook onzin, want vos, havik, bunzing, hermelijn, otter en bosuil, die eten allemaal muskusrat.

De waterschappen willen de muskusratten in 12 jaar ‘terugdringen tot de landsgrenzen’. Zo noemen ze hun werkwijze. Maar het is natuurlijk niet zo dat de muskusratten langzaam achteruit geduwd worden, net zo lang tot ze met de staart tussen de benen over de grens met Duitsland schuiven. Met dit taalgebruik wordt verhuld dat ze in heel Nederland uitgeroeid gaan worden, uitgemoord.

Dat gebeurt met klemmen, die keihard dichtslaan en naar men zegt is de muskusrat dan in één keer dood. Evenals zwanen, reigers, otters en andere dieren die geregeld in zo’n klem terecht komen. Voor iedere vier muskusratten, vindt ook één ander dier de dood. Zwanen worden niet in één klap gedood, maar eerst ernstig verminkt. De kinderen van het gevangen waterkonijn verhongeren. Ook worden vangkooien gebruikt, waarin de dieren de verdrinkingsdood sterven. Ernstig dierenleed, zegt de dierenbescherming.

Maar ja, die inzakkende dijken. Niemand zit te wachten op een overstroming. Muskusratten graven uitgebreide gangenstelsels en nestkamers, vanaf de waterkant, onder de dijk, en tot twee meter onder het raaigrasveld achter de dijk. Dijken kunnen verzwakt raken en instorten. Dat mag natuurlijk niet gebeuren.

En het is ook nog nooit gebeurd. Er zijn wel eens dijken of waterkeringen beschadigd als gevolg van gegraaf van muskusratten, althans, men vermoed dat hun gegraaf de oorzaak was. Maar dat waren geringe schades, die makkelijk en tegen relatief geringe kosten gerepareerd konden worden.

De muskusrattendoders zeggen natuurlijk dat de schade meevalt omdat we de muskusratten zo keihard vervolgen.

Hoe zou het zijn als we die vervolging stoppen? Dan zijn er het ene jaar meer dan het andere. Er is steeds een bepaald maximum, afhankelijk van hoeveel voedsel er is, en hoeveel ruimte. Je moet je dit niet voorstellen als 'een rattenplaag', met enorme groepen muskusratten. Want een muskusrat leeft solitair en heeft een territorium van 1 tot 5 vierkante kilometer.

Hoeveel schade zou er zijn zonder vervolging van muskusratten? Er is geen onderzoek dat een gemakkelijk antwoord geeft. Maar op grond van wat ik gelezen heb, bijvoorbeeld in een rapport van Alterra, schat ik dat het jaarlijks miljoenen euro’s zou kosten, aan dijkreparaties bijvoorbeeld.

Dat lijkt veel, maar aan het zogenaamde 'beheer' worden ook elk jaar tientallen miljoenen uitgegeven. Er is een hele organisatie waar maar liefst vierhonderd muskusrattendoders werken! Al dat geld kan ook in preventieve maatregelen gestopt worden. Dijken voortdurend controleren (dat moet natuurlijk sowieso gebeuren), en repareren als het nodig is. En op bepaalde kritieke plekken kan je de dijken versterken met een laag ondoordringbare stenen, waar muskusratten niet doorheen kunnen graven.

Het kan dus anders. Hoe?

In de eerste plaats, als we dieren niet over de halve wereld zouden verslepen omdat ‘t zo leuk lijkt om ze dood te schieten, dan was dit probleem er niet geweest! Maar ja, voor dat inzicht is het nu te laat.

En als je tegen beter weten in woonwijken blijft bouwen op de diepste punten van Nederland, zoals in de Zuidplaspolder bij Gouda, dan vergroot je de risico's van een overstroming.

Maar als je de natuurlijke vijanden van de muskusrat gewoon de ruimte en een kans zou geven, in plaats van ze dood te schieten, dan zouden zij de muskusratten populatie in bedwang houden. Stop bijvoorbeeld met het doodschieten van vossen.

En ik vind dat we niet al het leven van de raaigrasvelden moeten jagen met gif, en niet alle bomen uit de weilanden moeten kappen omdat dat makkelijker is bij het maaien, en niet alle heggen moeten vervangen door prikkeldraad… Want als we daarmee stoppen, zijn er genoeg roofvogels, en veel bunzingen en hermelijnen, die de muskusratten bejagen.

Ik vind dat we niet elke vierkante centimeter van de aarde voor onszelf moeten opeisen. Tractoren die wegzakken in gangenstelsels? Als je een paar meter van de oever blijft met je tractor, zak je niet weg in een 'bouw'. Die strook laat je dan aan de natuur, aan vossen en hermelijnen. En ja, dan kost mais verbouwen meer geld. Laten we dat dan besparen op alle verspilling (van belastinggeld) in de agrarische sector.

Wie willen we zijn? De generatie die de natuur voorgoed heeft verwoest?

De eerste gedupeerden van onze verwoestende houding zijn onaaibare dieren, die toch niet meetellen. We krijgen bijvoorbeeld angsten voor muskusratten, en we weten niks beters dan klemmen en vallen en een fantasieverhaal om het te rechtvaardigen.

Laten we het anders doen. Ook muskusratten tellen mee. Want iedereen telt mee, of niemand telt mee.

RJV