Narren van het narratief

Als Arjen Lubach iets grappigs vertelt, is het dan waar? En als Leon de Winter een mooie column schrijft, heeft hij dan gelijk?

In elk geval heb ik de Leon de Winter’s column vandaag met plezier gelezen, omdat het mooi is opgeschreven. Of ik het met ‘m eens ben, dat gaan we zien.

Driekwart van de column verhaalt van Amerikanen, die niet mochten schrijven wat ze echt vonden. De één was een professor op Harvard, die ontdekte dat zwarte Amerikanen naar verhouding minder vaak door politiekogels stierven dan blanken. Dat wilden ze op Harvard niet horen. De tweede was journalist bij de New York Times, die er niet tegen kon dat ze binnen "de anti-Israëlische narratieven" van de Times moest blijven. Daarom besloot ze op te stappen. De laatste was een topper van Reuters, die van Reuters niet mocht schrijven over de bevindingen van de Harvard-prof. Kortom, zegt De Winter, sommige feiten zijn verboden.

Of deze anekdotes uit Amerika waar zijn, en wat de nuances zijn, weet ik niet. Ik heb het niet gecontroleerd. Dichter bij huis ken ik ook wat narratieven die maar moeilijk doorbroken worden. Zoals dat de boeren elke dag weer voor ons voedsel zorgen. Dat ze gif moeten spuiten en kalfjes bij de moeder weghalen omdat de consument nu eenmaal niet méér wil betalen. En dat varkens gelukkig zijn tussen die stalen stangen omdat ze eten, baren en niet beter weten.

De Winter’s Amerikaanse anekdotes monden uit in de beschrijving van de tragedie van de dood van de Palestijnse journaliste Shireen Abu Akleh. Ze werd op de Westelijke Jordaanoever gedood door een kogel, terwijl ze verslag deed voor de televisie.

De Nederlandse media, schrijft Leon de Winter, kozen "impliciet, zonder hard bewijs, voor het narratief dat het Israëlische leger de vrouw had gedood". Ons wordt iets voorgeschoteld, vindt hij, door machtige media redacteuren, gefilterd door “politiekcorrecte narratieven, die inmiddels vaak overheidsnarratieven zijn geworden (). Wie daarvan afwijkt, wordt gecanceld. Wat daarvan afwijkt, wordt verzwegen.”

Toch wrang, dat Leon de Winter nou juist een voorbeeld uit Palestina moet aanhalen. Waar al vele decennia een krachtig overheidsnarratief al het andere wegvaagt. Of wegzet, als antisemiet. Een narratief dat moet rechtvaardigen dat Israël, omdat het bedreigd wordt, ‘nederzettingen’ bouwt, land confisqueert en vergeldingsacties uitvoert op een andere bevolkingsgroep. Dit narratief is vele tientallen jaren door de machtige media gevolgd.

De Israëlische overheid bracht onmiddellijk naar buiten dat het de Palestijnse demonstranten waren die, in het wilde weg schietend, Shireen Abu Akleh hadden gedood. Later stelde het leger dat het ook een Israëlische kogel kon zijn geweest. Dat de politie bij de begrafenis op de dragers van de kist insloeg, was volgens de politie nodig omdat er stenen gegooid werden.

Ik weet niet vanwaar de kogel kwam. Ik weet wel dat de situatie in Palestina zeer zorgelijk is. De Palestijnen tellen niet mee, zijn in een onmogelijke positie. Een setting die door Israël gecreëerd wordt. Journalisten die er verslag van willen doen, om te kunnen afwijken van het overheidsnarratief, kritisch willen blijven, dus doen waartoe Leon de Winter oproept, lopen grote risico’s. In de afgelopen 30 jaar verloren 19 journalisten hun leven bij het doen van hun werk in Palestina. Verreweg de meeste waren van Palestijnse afkomst.

RJV