Rivierkreeften & Everybody Counts
Rivierkreeften
Rivierkreeften komen in veel gebieden in enorme aantallen voor, en worden gezien als een ramp voor de natuur. Daar ben ik het wel mee eens. Meestal wordt benadrukt dat ze hier vroeger niet voorkwamen, door ze ‘uitheemse rivierkreeften’ te noemen, en dat er (te) veel van zijn, dan zijn het ‘invasieve soorten’. Mensen zien dat geloof ik als een argument om ze te doden. Daar ben ik het niet mee eens. Onderaan deze pagina zie je een overzicht van de blogs die ik over rivierkreeften heb geschreven.
Op deze pagina vind je foto's van rivierkreeften die in Nederland voorkomen, en foto's van enkele van de natuurlijke vijanden van rivierkreeften. Onderaan mijn blog De kwestie van de kreeftjes vind je links naar wetenschappelijk onderzoek.
8 soorten rivierkreeften
In Nederland komen minstens acht soorten rivierkreeften voor. De meest voorkomende is de Rode Amerikaanse rivierkreeft, met de latijnse naam ‘Procambarus clarkii’.
De andere soorten zijn: Europese rivierkreeft, Turkse rivierkreeft, Californische rivierkreeft, Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft, Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft, Gestreepte Amerikaanse rivierkreeft, Marmerkreeft.
Foto: Amerikaanse rode rivierkreeft (Procambarus clarkii). Tot 17 cm lang. Bij de mannetjes is de rechter schaar groter dan de linker.
Helpen plastic planten?
Bij de eindeloze zoektochten naar maatregelen om de rivierkreeften-explosie in te dammen, ontdekte men dat het hielp om plastic planten in het water te zetten. De kreeften groeien dan minder hard.
Waarom? Dat weet niemand. Zie je het voor je, dat we overal plastic plantjes in de sloten zetten?
Foto: Californische rivierkreeft (Pacifastacus leniusculus). Tot 16 cm lang. Aangenomen wordt, dat deze soort op sommige plaatsen de Europese rivierkreeft heeft verdreven. Voor de andere soorten geldt dat niet.
Kreeftenpest
Vroeger kwam er maar één soort rivierkreeft voor in Nederland, de Europese rivierkreeft. Die is nu zo goed als uitgestorven. Toch is het niet zo dat ‘ie verdrongen is door de ‘uitheemse rivierkreeften’. De Europese rivierkreeft begon namelijk al in de negentiende eeuw in heel Europa te verdwijnen. Dit kwam waarschijnlijk door watervervuiling, en ook door de kreeftenpest. Die ziekte werd waarschijnlijk wel deels verder verspreid door de uitheemse rivierkreeften.
Ook de kreeften die nu in Nederland voorkomen, zoals de Amerikaanse rode rivierkreeft, kunnen kreeftenpest krijgen. Ze gaan er ook aan dood. Alleen overleeft de soort zo’n epidemie, omdat ze heel erg veel nakomelingen op de wereld zetten, veel meer dan de Europese rivierkreeft.
Foto: Europese rivierkreeft (astacus astacus). Tot 20 cm lang, maar meestal kleiner.
Meer nakomelingen in Nederland
De Europese rivierkreeft legt 90 tot 260 eitjes, die ze onder haar lichaam bewaart. De Amerikaanse rode rivierkreeft krijgt er veel meer: 600 in de Verenigde Staten, en in Nederland soms zelf veel meer: 900!
In Amerika worden de Amerikaanse rode rivierkreeften ongeveer één jaar oud. Dat wil zeggen, als ze niet worden opgegeten als ze nog heel jong zijn. Maar in Nederland worden ze ouder. Waarom? Misschien omdat er minder dieren zijn die rivierkreeft eten.
Foto: Marmerkreeft (Procambarus virginalis). Ongeveer 12 cm lang. Er zijn alleen vrouwtjes, ze planten zich ongeslachtelijk voort.
Geen natuurlijke vijanden?
Vaak wordt gezegd dat de ‘uitheemse rivierkreeften’ in Nederland geen ‘natuurlijke vijanden’ hebben. Toch zijn er genoeg dieren die rivierkreeft eten. Maar ze komen nog maar in relatief kleine aantallen voor. Er zijn er gewoon niet genoeg (meer) om de rivierkreeften explosie in te dammen.
Foto: een fuut met een pasgevangen kreeft. Je ziet ze vast weleens. Volgens Sovon zijn er maximaal zo'n 40 duizend in Nederland. Sommige broeden hier, anderen zijn er alleen in de winter. In verhouding tot het aantal kreeften zijn er weinig futen.
Deze dieren eten rivierkreeft:
Vissen: Baars, meerval, paling, snoek, snoekbaars, zeelt.
Vogels: Blauwe reiger, kleine zilverreiger, ooievaar, purperreiger, kwak, aalscholver, duiker, fuut, meerkoet.
Zoogdieren: Otter, vos, bruine rat, muskusrat.
Rivierkreeften zijn trouwens kannibalen. De grote kreeften eten veel kleintjes.
Ik heb ook gelezen dat roof-insecten, zoals kevers, de eitjes of zeer jonge kreeftjes eten.
Foto: een Europese otter. De otter is de kreeftenvanger bij uitstek. Ze hebben schoon water nodig, en met elkaar verbonden natuurgebieden. In Nederland zijn er dan ook niet veel Otters.
Graven en droogte
Rivierkreeften verschuilen zich in holen en gangen, om zichzelf te beschermen tegen hun vijanden.
Ook als een plas of sloot droogvalt, graven rivierkreeften zich in. Ze kunnen het dan nog een paar maanden volhouden, ingegraven in de modder.
Als we in Nederland het waterpeil verlagen, kunnen de rivierkreeften dat opvatten als een teken dat er droogval op komst is. In Nootdorp is een keer waargenomen dat de rivierkreeften begonnen te graven toen het waterpeil verlaagd werd.
Foto: Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes limosus). 10 tot 15 cm lang. Deze soort leeft al sinds 1968 in Nederland.
Blogposts over rivierkreeften
