Ongebreidelde vergaarbak

"Jeugdzorg", schreef Maxim Februari zaterdag in de Volkskrant, "is de vergaarbak van rampspoed". Dat vind ik ook. Een vergaarbak waarin individuen onzichtbaar worden, waar privacy-regels verantwoording moelijk maken, waar rechters 't met weinig informatie moeten doen. En de Jeugdwet de verantwoordelijkheid geeft aan wethouders die niets kunnen of niets willen.

Begin dit jaar speelde een rechtszaak waarin de rechter een uithuisplaatsing beëindigde. Twee kinderen uit Eindhoven mochten na een paar weken weer terug naar hun moeder.

Op de dag voor kerst waren ze, drie en tien jaar oud, met spoed uit huis geplaatst. De oudste had gedragsproblemen, en de moeder vroeg de zorginstelling om hulp. Op het kantoor van de jeugdbeschermingsinstelling ‘kregen we opeens te horen dat ze over gingen tot een spoeduithuisplaatsing, diezelfde dag nog. Niet alleen van onze oudste, maar ook van onze jongste zoon’.

De kinderrechter, die de spoeduithuisplaatsing eerst wel goedkeurde, draaide het na nieuwjaar toch terug. Al in juni had de rechter de jeugdbeschermingsinstelling bevolen om hulp te bieden. Maar daaraan werd geen gehoor gegeven, een half jaar lang gebeurde er helemaal niets. De rechter is daar niet mild over.

Het Eindhovens Dagblad vroeg de instelling naar het hoe en waarom. ‘We gaan nooit in op individuele gevallen, omwille van de privacy’, zei een woordvoerster. Ze wilde ook niet uitleggen waarom JVV geen hulp bood, terwijl de rechter dit had geboden.' Wel bleek dat ‘Jeugd Veilig Verder’ (JVV) in hoger beroep gaat tegen de uitspraak van de kinderrechter.

Stel je voor. Bij al die stress voor de kinderen en ouders, hangt er nog steeds een rechtszaak in de lucht. Hoe helpt dat die kinderen? Of helpt het voornamelijk de zorginstelling?

Rechters kunnen goedkeuren of afkeuren. Soms iets bevelen zonder het te kunnen handhaven. Journalisten kunnen vragen stellen en stukken publiceren. En daarnaast hoort er ook politieke verantwoording en democratische controle te zijn. De Jeugdwet zegt dat de gemeente verantwoordelijk is.

Maar welke gemeente?

Jeugd Veilig Verder (JVV dus) ‘is werkzaam in 21 gemeenten van Zuidoost Brabant, 12 gemeenten van Centraal Gelderland en 7 gemeenten in het Rijk van Nijmegen’. JVV is onderdeel van Jeugdbescherming Amsterdam. Geen idee waarom dat is, maar het klinkt niet als lokaal geregeld.

Hoe het ook zij, Art. 2.4.2 van de Jeugdwet zegt dat het college van B&W in de gemeente waar een minderjarige woont, verantwoordelijk is.

In dit geval kan de gemeenteraad van Eindhoven dus de wethouder ter verantwoording roepen. En bijvoorbeeld eisen, dat JVV de wacht wordt aangezegd of dat de wethouder zorgt dat JVV niet in hoger beroep gaat.

Maar ik heb geen vragen uit de gemeenteraad van Eindhoven kunnen vinden. Gelukkig heeft het Eindhovens Dagblad de wethouder wel vragen gesteld. Wethouder Renate Richters (GroenLinks) laat weten dat ze JVV niet gaat vragen het hoger beroep in te trekken of gaat aanspreken op haar falen. "We mengen ons niet in beslissingen ten aanzien van rechtszaken. Het vraagt verregaand inzicht in een casus om je als buitenstaander uit te spreken over het ordentelijk verloop van beslissingen van enerzijds een gezinsvoogdij-instelling en anderzijds die van de rechter. De gemeente, in casu ambtenaren en wethouders zijn nooit in die positie."

De Jeugdbeschermingsinstelling, een grote organisatie in Amsterdam, op vele plekken werkzaam, schijnbaar ver verwijderd van de menselijk maat, wil niks zeggen vanwege de privacy. De wethouder gaat niets zeggen omdat het te ingewikkeld is. Zij noemt zichzelf en haar ambtenaren 'buitenstaanders'. Ze zijn niet op hun wettelijke taak berekend.

Dus dat schiet niet op. De Jeugdzorg is een vergaarbak van rampspoed. Lokale controle is ook een ramp. En voor je het weet raken de meest kwetsbaren vergeten.

Dit moet anders. Iedereen telt mee, ook in de jeugdzorg. Of niemand telt mee.

RJV