Hoe kan je leren anders naar dieren te kijken? Mij helpt soms fantasie, om verhalen uit het nieuws, over dieren, anders te interpreteren. Zoals het bericht van vorig jaar, dat twee wolven waren ontsnapt uit de dierentuin in Amersfoort. Een van de bijzonderheden was, dat hun verblijf maar één zwakke plek had, onzichtbaar, en de oppassers wisten er niet van. Precies langs die route wisten de wolven te ontsnappen. Een kans van één op een miljoen, wat een toeval, ‘een bovennatuurlijk gat’, zei men.
Nou, toeval, misschien toch niet. Dat baseer ik niet alleen op fantasie, maar ook op het prachtige boek van wolvenexpert Elli Radinger, ‘De wijsheid van wolven’. Daaruit leid ik af dat wolven een onvoorstelbaar reukvermogen hebben, zeer goed zijn in observeren, onthouden en inschatten, en uitstekende people managers zijn. Nou ja, wolf-managers.
Misschien is het zo gegaan, in de dierentuin van Amersfoort:
"We moeten praten", sprak Agito, de jongste van de twee leidsters van het roedel in dierenpark Amersfoort. Sapienta, haar oudere leermeester, gromde instemmend. Er waren niet veel woorden nodig. "Het is te gevaarlijk buiten het hok" had ze lang volgehouden. Maar nu zag ze in dat het zo niet langer kon. Er was te veel spanning. Er volgde een lange stilte. “Invito moet gaan", zei Sapienta tenslotte zacht. "En hij mag Amata meenemen."
Toch wachtten ze nog een tijd. Overhaast handelen leek niet goed. Maar toen er weer werkzaamheden aan de hekken begonnen, schrokken ze. Zou de zwakke plek ontdekt worden? Dan was het nu of nooit.
Het was een emotionele ochtend, waarin Agito en Sapienta moeite hadden om de orde te handhaven. De groep was gespannen en verdrietig. Invitum en Amata waren zenuwachtig en bang. Bang om naar buiten te gaan. Uiteindelijk moest Sapienta hardhandig duidelijk maken dat het menens was. Ze dwong Invitum naar de plek waar ze wist dat het hek ondergronds niet diep genoeg zat, en ze dwong Invitum en Amata om zich er onderdoor te graven.
Ze had al vaak geprobeerd aan de rechtoplopende tweevoeters duidelijk te maken dat er ingegrepen moest worden in het roedel. Ze haatte de dag dat ze hier terecht was gekomen, en ze haatte ‘t dat de oppassers haar niet begrepen. Ze wist dat Invitum en Amata het moeilijk zouden krijgen buiten het hek.
De twee jonge wolven kwamen buiten, maar wisten zich geen raad. Ze waren doodsbang voor de menselijke dierentuin-bezoekers. Een verdovingspijl van de bewakers schakelde hen uit, en ze werden teruggeplaatst bij de andere wolven.
Agito en Sapienta hadden geen keus. De spanning in het roedel was ondragelijk. Invitum moest uit de groep, en nu dat niet kon, zat er niks anders op dan hem te doden. Hij zakte in elkaar van ellende, het zou weinig moeite hebben gekost om hem dood te bijten, als Amata hem niet fel had verdedigd. Daarom raakte zij onbedoeld gewond.
Dit drama is echt gebeurd. Al heb ik het natuurlijk met mijn fantasie ingekleurd. Als je denkt dat het niet zo gegaan kan zijn, lees dan het boek van Elli Radinger maar eens. Of lees de nieuwsberichten nog eens met andere ogen. In mijn interpretatie van Elli Radingers lessen, kan 't weldegelijk. De twee vrouwelijke leiders in Amersfoort gingen trouwens een moeilijke tijd tegemoet. Ze werden agressief genoemd, en apart gezet, en de bedoeling was hen naar een andere dierentuin over te plaatsen.
Dieren vertonen ‘natuurlijk gedrag’, maar het zijn ook individuen, met elk hun eigen gedrag, voorkeuren, onhebbelijkheden. Hun eigen leiderschap, en management beslissingen. Laten we anders naar hen kijken, en naar onszelf. Laten we onszelf niet zien als het middelpunt van alles. En andere dieren als individuen, die anders communiceren dan wij, anders lijken te denken, heel andere dingen goed kunnen. Die we anders moeten beoordelen dan mensen. Maar evengoed meetellen.
RJV