Chico Mendes

Ver van ons bed, namelijk diep in het regenwoud van de  Amazone, werd Chico Mendes vermoord. Het lijkt ook lang geleden (1988). Maar het kan vandaag gebeuren. En dichterbij huis.

Chico Mendes, heb je van hem gehoord? Steeds grotere delen van de Amazone werden vernietigd om snelwegen en grote vee-bedrijven aan te leggen. De waarde van het regenwoud telde niet meer, en ook de mensen die er woonden niet, de inheemse bewoners en rubbertappers. Zij werden uitgebuit.

Chico Mendes organiseerde geweldloos verzet tegen de ontbossing met menselijke schilden, en leerde de bevolking om op te komen voor hun rechten.

Op 22 december 1988 werd hij doodgeschoten voor zijn huis in het uiterste westen van Brazilië.

Sindsdien zijn honderden of misschien wel duizenden mensen vermoord omdat ze degenen die het regenwoud willen exploiteren, in de weg liepen.

Ook vorige week was het weer raak, toen de Britse journalist Dom Phillips werd vermoord. Waarschijnlijk door illegale vissers, over wie hij schreef. Het is een gebeurtenis in een harde strijd, die de Braziliaanse president Bolsonaro heeft aangewakkerd omdat hij vindt dat de inheemse volkeren teveel land hebben en te veel bescherming genieten. En omdat zijn machtige vrienden voor hem meer tellen.

“Waarom zijn juist de inheemse volkeren het doelwit?”, vraagt de Volkskrant zich vandaag af. Honderden van hen zijn de afgelopen jaren vermoord.

“De oorspronkelijke bewoners van de Amazone zijn natuurbeschermers par excellence. Talloze studies wijzen uit dat gebieden die door inheemse volkeren worden bewoond de hoogste biodiversiteit hebben, en dat in gebieden waar inheemsen zeggenschap krijgen de ontbossing drastisch afneemt.”

Ik denk dat de inheemse volken niet de mens boven alles stellen, maar zichzelf zien als onderdeel van de natuur. Zij strijden tegen hen die vinden dat de mens alles toebehoort, en dat mensen alles mogen, omdat mensen meer kunnen.

Qua teloorgang van onze leefomgeving is er heus niet zoveel verschil met wat er in Nederland is gebeurd. Jaap van Duijn schrijft er vandaag over in zijn indrukwekkende column in de Telegraaf:

“Het resultaat van deze race naar de afgrond is een reusachtig verlies aan biodiversiteit. Het platteland zoals we dat na de oorlog nog kenden, met al zijn variaties, bestaat niet meer. De grutto’s en de leeuweriken zijn grotendeels verdwenen, in het raaigras is geen leven meer te bekennen, de grond is platgedrukt. De rijke bermen zijn vervangen door bramen en brandnetels. De achteruitgang van de insectenstand is dramatisch.”

Het Malieveld zou vol moeten staan, schrijft Jaap van Duijn. Met Moeder Natuur. "De aggressieve trekkerintimidaties van de Farmers Defence Force" zouden verbleken bij wat zij te zeggen heeft. We hebben haar te gronde gericht, en omdat wij van haar deel uitmaken, wordt alles en iedereen er in meegetrokken.

Bij ons zijn gelukkig nog geen menselijke dieren vermoord om hun inzet in de stikstof-strijd, de CO2 strijd, de strijd om grond, de strijd voor onze leefomgeving en die van andere dieren. Maar de emoties lopen hoog op. De belangen zijn groot en er zijn ook nog eens mensen die geld en ‘likes’ verdienen met hun mening dat de natuur van ons is.

Chico Mendes liet zich niet afschrikken. Hij stond voor zijn idealen.

Ter ere van hem heb ik op 22 december 2008 de songtekst van het nummer 'Cuando los Ángeles Lloran' van de Mexicaanse rockband Maná vertaald:

Als engelen huilen

Chico Mendes werd vermoord

Hij was een advocaat en een engel

Van de hele Amazone

Hij stierf in koelen bloede

Collor de Mello wist het

En de politie ook

Als engelen huilen

Valt regen op het dorp

Regen op de klokkentoren

Er is iemand dood...

Een gevallen engel

Een dode engel

Een engel is weggegaan

En hij komt nooit meer terug

Toen de moordenaar vluchtte

En Chico Mendes stierf

Verdronk het bos in tranen

Hij liet twee mooie babies na

Een moedige vrouw

En een doodsbang bos

Als engelen huilen

Is het voor elke boom die sterft

Elke ster die dooft

Een gevallen engel

Een dode engel

Een engel is weggegaan

En hij komt nooit meer terug

Een gevallen engel

Een dode engel

Een engel is weggegaan

Vloog weg toen de zon opkwam

Als engelen huilen

Als engelen huilen

Zal het regenen

RJV

Collor de Mello was indertijd president van Brazilië.

Maná is in Nederland vrijwel onbekend. In Latijns Amerika, de Verenigde Staten, Spanje en ook Italië is dat heel anders. Het is een van de meest populaire rockbands ter wereld. Enorme stadions lopen vol voor hun concerten. Sociale betrokkenheid klinkt vaak door in hun songteksten.